Al sinds de zeventiende eeuw wordt er gespeculeerd over wie nu eigenlijk de auteur is geweest van de Shakespeare-toneelstukken en Shakespeare- sonnetten. Nog steeds worden ze opgevoerd en gelezen, en dat is natuurlijk niet voor niets. Kwalitatief staan zij op eenzame hoogte in de Europese cultuurgeschiedenis.
Zeker, er was in Stratford-upon-Avon een toneelspeler William Shakspere, maar had zo iemand uit het volk de opleiding, de eruditie, de taalvirtuositeit, de kennis van de klassieken, en het psychologisch inzicht die nodig waren om zo’n oeuvre tot stand te brengen? Het is voor zeer velen altijd de grote vraag geweest. In het boek Het mysterie rondom Francis Bacon brengt de auteur na 28 jaar onderzoek samen wat veel wetenschappers gedurende de afgelopen vier eeuwen hebben uitgezocht en ontdekt over de werkelijke auteur. Zij komen tot de onontkoombare conclusie dat het Francis Bacon moet zijn geweest, de niet erkende zoon van koningin Elisabeth I.
De auteur geeft eerst een beschrijving van het Engeland en het Engelse koningshuis van rond 1600, een ongelofelijke slangenkuil van intriges, en maakt meteen ook duidelijk waarom de afstamming van Bacon geheim moest blijven: de koningin vertegenwoordigde het Maagdelijk Ideaal, daar paste geen kinderen in (Bacon had ook nog een broer). Neemt niet weg dat Bacon een uitgelezen opleiding kreeg, passend bij zijn status. Alle hierboven genoemde eigenschappen zijn bij hem aanwezig. Hij reisde rond langs Europese vorstenhuizen, had veel internationale contacten en was (volgens de onderzoeker Peter Dawkins) de vader van de rozenkruisers en vrijmetselaars in Engeland.
Hij zat in het Lagerhuis én Hogerhuis, was procureur-generaal en adviseur van de Kroon, maar daarnaast en daarboven had hij een grootse roeping, een groots vernieuwingsplan, dat hij vastlegde in The Great Instauration (De Grote Omwenteling,1605). Dit behelsde een algehele hervorming van alle kunsten en wetenschappen, net als de Duitse rozenkruisers bepleitten in hun Manifesten, waarvan het eerste negen jaar later verscheen.
Er zijn veel meer overeenkomsten met zaken die zich tegelijkertijd voordeden op het vasteland. Bacon en zijn medewerkers heb- ben duizenden nieuwe woorden toegevoegd aan de Engelse taal. In Frankrijk deed de Pleiade hetzelfde met de Franse taal, in de Nederlanden de Rederijkerkamer In Liefde Bloeiende met de Nederlandse taal. Een frappant gegeven. De invloed op de Duitse rozenkruisers is onmiskenbaar.
De auteur gaat in hoofdstuk 9 zelfs zo ver te stellen dat Bacon ook de auteur van de Manifesten moet zijn geweest. Johann Valentin Andreae heeft immers herhaaldelijk ontkend dat hij de auteur was, en de teksten in de Fama zijn vaak letterlijk hetzelfde als in eerder werk van Bacon, zoals hij laat zien! In 1611 verscheen ook de door Bacon geautoriseerde vertaling van de bijbel, de James’ bijbel, die nog steeds gebruikt wordt.
Liber T en Liber M (het boek Gods en het boek der Wereld), zijn beide even belangrijk als men God wil leren kennen, zowel bij Bacon als in de Fama. Zo beschrijft Jaap Ruseler meer opvallende overeenkomsten: het hermetische denken, love in action, liefde is de hoogste daad etcetera. Eind 16e, begin 17e eeuw: de renaissance in Engeland en Europa gaan voor ons leven als een heel bijzondere tijd van vernieuwing.
Een belangrijke gegeven in de bewijsvoering voor de pseudoniemen die Bacon gebruikte, is zijn kennis en gebruikmaken van verschillende geheimschriften. Want naast het pseudoniem Shakespeare, d.w.z. Speare-Shaker, verwijzend naar de speer die Pallas Athena draagt, zijn er nog meer dan tien andere ontdekt. Hij heeft steeds gehoopt, dat alle geheimen die hij aangaf in zijn verborgen codes in zijn eigen werk en in de werken onder verschillende pseudoniemen, na zijn dood ontcijferd zouden worden. In dit boek zijn daarvan veel bewijzen te vinden.
In de toneelstukken zitten verschillende ‘lagen’. Zo komt er veelal een figuur in voor die de eenheid van hoofd en hart heeft gerealiseerd, zoals Portia, Prospero, Horatio. Elk toneelstuk kent een onderliggend patroon, is een weergave van het leven zelf. Het boek laat zien dat de esoterische wijsheidstradities de basis vormen voor al het werk van Bacon. Deze universele waarden spreken ons ook nu aan, dáárom worden de toneelstukken nog steeds opgevoerd. Ze houden ons een spiegel voor, roepen ons op onszelf te veranderen, waarbij een belangrijk uitgangspunt is: de wet van Liefde overstijgt de wet van karma. Ook aan de sonnetten wordt een hoofdstuk gewijd, waarin eveneens meerdere lagen zijn aan te wijzen.
Bovenstaande opsomming is een minieme poging om te beschrijven wat Jaap Ruseler heeft blootgelegd van de bijna onbevattelijke breedte en diepte van de figuur Bacon en zijn werk. Om de rijkdom ervan daadwerkelijk te proeven is de beste aanbeveling: het boek zelf lezen.
Bron: Tijdschrift Pentagram, nummer 2018-2
